داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد. در واقع شاداب‌سازی را باید در ابعاد ظاهری و همچنین معنوی جست‌وجو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آنها می‌توانیم روان و جسم نوجوان را شاد کنیم. چون نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان حس رضایت از زندگی است که باید در تمامی ابعاد وجودش رخنه کند.یکی از شاخص‌های بهداشت روانی احساس رضایت و شادابی است. فردی که احساس می‌کند نیازهایش بدون برخورد با موانع در حال تامین است، به زندگی خود امید پیدا می‌كند و به درجه‌ای از رضایت درونی می‌رسد که همواره او را شاد نگه می‌دارد.
دانش‌آموزان ساعاتی از روز را در مدرسه می‌گذرونن و اگه فضاسازی مناسبی در مدارس انجام بشه، به شاد زیستن فرزندان خود کمک کردیم. شاداب سازی مدارس را بایستی در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست و جو کرد. نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و تکامل همه ابعاد وجودی یک دانش‌آموز در بعد جسمانی، شناختی، عاطفی، اخلاقی و معنوی میشه.
شاد زیستن برای کودک به همون اندازه مهمه که تغدیه ی خوب، محبت کردن و حفاظت از او اهمیت داره. زیرا سلامت روحی، روانی و جسمانی او را تامین می‌کنه. این در حالی ست که میزان شادی و خنده در مدارس ما بسیار پایینه و این موضوع موجب افزایش بیماری‌های مختلف روانی از قبیل اضطراب و افسردگی شده. زندگی با شادی و نشاط معنا پیدا می‌کنه و در پرتو آن دانش‌آموزان به ویژه در دوران نوجوانی و جوانی میتونن پله‌های ترقی را طی کنن. جامعه زنده و پویا جامعه‌ای است که عناصر شادی‌آفرین در آن فراوون باشه.
روانشناسی به نام دیوید مایرز، سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد میدونه و سرخوشی (خوشحالی) را چنین تعریف می‌کنه: نوعی احساس امنیت. احساس این که زندگی به طور کلی به خوبی می‌گذره».
در این بین مدارس ، به عنوان یکی از مهم ترین پایگاه های تربیتی نوجوانان ، با ایجاد محیطی با نشاط و مفرح در محیط مدرسه میتونه مفاهیم تربیتی و مذهبی را راحت تر دانش آموزان یاد بده.
در همین راستا راهکارهایی که در زیر به آن اشاره میکنیم برای ایجاد محیط شاد در فضای مدارس و روش‌هایی برای فعال کردن مدرسه و کلاس میتونه کمک کننده باشه.
- برگزاری کارگاه ها آموزشی مختلف برای دانش آموزان
- برگزاری کلاس های متفرقه آموزشی (عکاسی ، فیلمبرداری ، گرافیک ، کلاسهای هنری و ورزشی و .)
- برگزاری کارگاه های آموزشی تربیتی ، روانشناسی برای اولیا
- برگزاری همایش و سمینارهای تربیتی با حضور سخنرانان این حوزه برای اولیا
- برگزاری تئاتر ونمایش گروهی توسط خود دانش آموزان
- برگزاری جنگ خنده در مراسم صبحگاهی یا اعیاد که با گفتن لطیفه های مناسب و اخلاقی باعث ایجاد شور و نشاط و تخلیه هیجانی میشه
- توجه به زیبایی محیط مدرسه و کلاسهای درس
- برگزاری جشن‌ها به مناسبت‌های مذهبی و اعیاد ملی و همکاری دانش‌آموزان در برگزاری آن
- برگزاری مسابقات ورزشی - تفریحی - علمی در بین مدارس و بین دانش‌آموزان
- برگزاری نمایشگاه نقاشی، شعر، خط و مسابقه قرآن به صورت گروهی
- دعوت از افراد محبوب و موفق دانش‌آموزان برجسته مثل هنرمندان و ورزشکاران
- اجرای برنامه‌های صبحگاهی بانشاط و پربار
- پربار کردن کتابخانه مدارس و تشکیل نمایشگاه کتاب با کمک دانش آموزان
- پخش موسیقی آرامبخش در ساعات استراحت
- معرفی الگوهای مناسب علمی، ورزشی، فرهنگی به دانش آموزان
- تبادل تجربیات موفق مدیران در رابطه با شادسازی مدارس
- بها دادن به دانش‌آموزان پرتحرک، کنجکاو و پرسشگر
- ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ‌های شاد و جذاب درمحیط مدرسه
- شناسایی افراد خلاق و تشویق آنان در زمینه تغییر واصلاح مدارس
- ایجاد انگیزه در مدیران برای مطالعه درباره شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت
- توجه به وضع بهداشت محیط مدرسه
- ایجاد فضای مناسب برای تفریحات سالم دانش‌آموزان
- توجه به نیازهای عاطفی، روحی و روانی دانش‌آموزان
- مشارکت دانش‌آموزان در اداره مدرسه
- استفاده از تابلو‌ها و پیام‌های بهداشتی شاد و شعرهای شادی آفرین
- تهیه امکانات و مکان‌های ورزشی در داخل مدرسه وبیرون از مدرسه
- افزایش مدت زنگ‌های تفریح
- برگزاری مسافرت‌ها و اردو‌های تفریحی - سیاحتی
- پربار شدن ساعات ورزش
- پذیرایی در اعیاد و مناسبت‌های مذهبی و غیرمذهبی
- توجه به وسایل صوتی و تصویری در مدارس مخصوصا کامپیوتر
راهکارهای شاداب سازی مدارس
بی‌شک فضای شاداب و دوست‌داشتنی تاثیر زیادی در شکوفایی استعدادها، خلاقیت، پیشرفت تحصیلی، کارایی، پویایی و زنده‌دلی دانش‌آموزان دارد، مدرسه بانشاط- موجب باروری جسم و اندیشه کودکان و دانش‌آموزان میشود. انسان شاداب، پویا و پرتحرک به زندگی امیدوار است و برای رسیدن به اهداف خود سرسختانه تلاش می‌کند برعکس انسان افسرده و اندوهگین و بی‌تحرک، احساس خستگی، درماندگی و ناامیدی می‌کند و در برابر مشکلات، ناتوان و عاجز است و لازمه تحقق و ایجاد مدارس بانشاط، تغیر نگرش و نگاه نو و جدید اولیا و مربیان مدرسه در خصوص زیباسازی و بهسازی فضای آموزشگاه است چرا که فضای زیبا و شاداب تاثیر زیادی در پیشرفت تحصیلی و روحیه دانش‌آموزان و معلمان دارد.
تجربه نشان داده است که در هر جا اولیا باآگاهی و مشارکت فکری، فرهنگی و مادی خود در مدرسه مشارکت کرده‌اند روند پیشرفت تحصیلی و فعالیت مدارس از جایگاه بهتر و مطلوب‌تری برخوردار شده است.
اگر می خواهیم مدرسه ای با نشاط داشته باشیم:
- باید زهر نفوذی فرهنگ بیگانه را ترمیم کنیم.
- برنامه ای مشخص و مدون و به دور از هرگونه خطا و کارشناسی داشته باشیم.
- باید به معلمین و مربیان بپردازیم تا روح لطیف و پاک آنها ، مرده و خموده نباشد .که روح آزرده نمی تواند با خود نشاط را به به مدرسه و کلاس ببرد.
- باید فضا ها مورد توجه قرار گیرند . خانواده ها آموزش ببینند.
راه های افزایش نشاط در محیط مدرسه:
- گاهی اوقات با پرداختن به ظاهر مدرسه و ساختمان مناسب ، میز و صندلی مناسب ،رنگ مناسب ،اتاق مناسب و. باعث نشاط می شویم .
- داشتن همکارانی مجرب ،بدون دغدغه باعث شادی می شود.
- داشتن طرح ها و ابتکارات تازه از سوی متولیان آموزش و پرورش باعث نشاط می شود.
- دانش آموزان باهوش و علاقه مند به تحصیل باعث سرور و شادی مدرسه است .
عصری که ما در آن زندگی می کنیم، به کلی متفاوت از زمان های گذشته است. پدیده های جدید متنوع و به هم پیچیده آنچنان فراوان و نو به نو شده اند که دانایی ها و امکانات را اجتناب ناپذیر می کنند. البته این دانستنی ها و مهارت ها باید قادر باشند امنیت روانی و احساس زیبایی دوستی را در مواجهه با مشکلات زندگی تضمین کنند. در روند استفاده از امکانات در راه مقابله منطقی و فراگیر مسایل دنیای جدید به خصوص نگرش های نوجوانان باید از اصول بهداشت روانی استفاده کرد، چرا که نوجوانان ما نیازمند فضای شادی برای شاداب زیستن هستند. در شرایطی که اکثر منازل شهری تبدیل به آپارتمان های کوچک و تاریک و به دور از فضاهای بازی و حرکتی برای کودکان است، حداقل کاری که می توان برای تامین بهداشت جسمی و روحی آنان انجام داد، ایجاد فضای مفرح و شادی بخش در مدرسه است چرا که دانش آموزان چندین ساعت از روز را در مدرسه می گذرانند و اگر فضاسازی مناسبی در مدارس انجام شود، مسلماً به شاد زیستن فرزندان خود کمک بسیار مهمی خواهیم کرد.
برخی از اقدام‌هایی که کارکنان مدارس می‌توانند انجام دهندعبارتند از:
- تشخیص اهمیت مطالب غیرکلامی
-توجه به زیبایی محیط آموزشگاه و کلاسهای درس
- نقل داستان‌هایی درباره مدرسه
- برگـــزاری جشـــن‌هــا ومراسم مذهبی
- پرورش روح دانش‌آموزان
- شناسایی علت‌ها به جای توبیخ‌ها
شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلماً در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد، لیکن با کمی تأمل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادات فوق می تواند با درایت و مدیریت صحیح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد. و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه ای شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز رشد استعدادها و خلاقیت ها در جوانان ما خواهد شد.
شاداب سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش آموزان و جلوگیری از افسردگی آن ها باعث می شود افرادی هدفمند، کارآمد و مسئولیت پذیر در جامعه داشته باشیم. در این میان عوامل متعددی دست به دست هم داده تا این هدف محقق شود.
- مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او و پیوند میان خانواده و مدرسه و تعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.
نقش مدرسه، معلمان و سایر اولیاء مدرسه بر کسی پوشیده نیست بنابراین با ایجاد مدرسه ای شاد می توان به پرورش افرادی شاد و کارآمد برای جامعه ای موفق امیدوار بود. به امید تحقق این امر مهم.
۱-معرفی الگوهای مناسب علمی، ورزشی، فرهنگی به دانش آموزان
۲-توجه به بهداشت روانی و جسمی دانش آموزان
۳-برگزاری جنگ خنده در مراسم صبحگاهی یا اعیاد که با گفتن لطیفه های مناسب و اخلاقی باعث ایجاد شور و نشاط و تخلیه هیجانی می شود.
۴-ایجاد تابلوی اعلانات تحت عنوان ایستگاه خنده که شامل شعرهای شادی آفرین و لطیفه های مناسب می باشد.
پیشنهاد به معلمان
۱-استفاده از روش های فعال تدریس
۲-استفاده از روش های مناسب تشویق و تنبیه
۳-عدم استفاده از تنبیه بدنی
۴- استفاده از وسایل کمک آموزشی
۵- برقراری ارتباط حسنه با دانش آموزان
۶- ترغیب دانش آموزان به فعالیت های گروهی
۷- استفاده از روش گردش علمی و نمایشنامه ای
۸- جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان
۹-اختصاص بخشی از کلاس به گفتن لطیفه
۱۰- استفاده از موسیقی سر کلاس درس در موقعیت مناسب
۱۱- تشکیل تیم های ورزش معلمان و مسابقه با دانش آموزان
۱۲- بالا بردن آگاهی و اطلاعات در زمینه روانشناسی و تفاوت های فردی
۱۳- خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس درس انشاء، دینی، ادبیات و.
برای این که دانش آموزان بتوانند در امر یادگیری شرکت فعال و شاد داشته باشند، به پاداش و یا تقویت مثبت از طرف معلم خود نیاز دارند. اگر دانش آموزی که به قدر توانایی خود سعی در مشارکت کلاس و یادگیری دارد، از طرف معلم مورد توجه قرار گیرد و معلم بتواند از طریق تقویت مثبت، این رفتار را در او تقویت کند، این کار موجب انگیزش بیشتر دانش آموز خواهد شد. چرا که تقویت مثبت، بهترین و مؤثرترین روش تثبیت رفتار و مهم ترین عامل ادامه ی رفتارهای انسان در زندگی روزانه است. برای این منظور، معلم باید بکوشد از پیامدهای آزارنده جلوگیری کند. بعضی از عواملی که ممکن است در جریان یادگیری باعث دلسردی دانش آموزان شود، عبارت است از:
در بسیاری از کلاس های درس در دنیا، دانش آموزان در ردیف های مرتب پشت سر یکدیگر می نشینند. گاهی اوقات روی یکی از دسته های صندلی دانش آموز، تخته ای چوبی به عنوان سطحی برای نوشتن و گاهی میزی جلوی دانش آموز وجود دارد گاهی نیز صندلی هایی را می بینیم که با پیچ به کف کلاس محکم شده اند. غالباً جلوی چنین کلاس هایی، سکوهایی(که همه ی دانش آموزان بتوانند معلم را ببینند) وجود دارد که معلم روی آن می ایستد. در مقابل چنین کلاس هایی، کلاس های درس دیگری هستند که دانش آموزان آن ها به صورت دایره ای بزرگ دور تا دور دیوارهای کلاس می نشینند و یا حتی ممکن است گروه های کوچکی از دانش آموزان در قسمت های گوناگون کلاس با هم مشغول کار باشند. بعضی اوقات نیز به صورت نعلی شکل دور معلم می نشینند که در نگاه اول، مشخص نمی شود معلم کیست. راه های متعددی را در ترتیب میز و صندلی ها مشاهده می کنیم که باعث مطرح شدن سؤالات زیادی می شود. برخی از این سؤال ها عبارت اند از: آیا مدرسه هایی که از انواع چیدمان کلاسی استفاده می کنند، برای آن ها شیوه ای مستمر است یا صرفاً از آن نوع چینش به عنوان مد روز استفاده می کنند؟ آیا ذاتاً ایده ی برتری درباره ی ترتیب چیدن صندلی ها وجود دارد، یا این که چنین کلاس هایی محصول اعتقادی سنتی هستند؟ آیا نوعی از ترتیب چیدن میز و صندلی ها بر نوعی دیگر برتری دارد؟ مزایای هر چینش چیست؟ در این مقاله، درباره ی راه های گوناگون چیدمان میز و صندلی ها بحث شده است.
رنگ و پوشش دانش آموزان:
یک مطلب کوچک و یک دنیا حرف
توجه به ویژگی و خصوصیات روانی رنگ‌ها، روانشناسی رنگ ها در دوره‌های مختلف تحصیلی، توجه به دیدگاه اسلام درباره رنگ‌ها. می تواند محیط مدرسه را دلپذیر کند
در حیاط ِ خانه اش قدم می زد؛ تکه نانی روی زمین نگاهش را جلب کرد؛ خم شد و آن تکه نان را برداشت تا آن را جای دیگری بگذارد؛ تعداد زیادی مورچه کنار جای تکه نان دید، تکه نان را سرجایش گذاشت و دوباره به قدم زدنش ادامه داد.
بار دیگر به تکه نان و مورچه های اطرافش نگاه کرد؛ بی اختیار خم شد و تا می توانست تکه نان را ریز کرد؛ حس خوشایندی به تمام وجودش تزریق شد.
از آنجا دور شد و روی یک صندلی نشست، هیاهوی مورچه ها دیدنی بود، آن تکه نان، تکه ای از زندگی بود! و این مصداق کار یک معلم است که برای آموزش شادی در زندگی تمام توانش را بکار می گیرد و علمش و داشته هایش را تکه تکه می کند و به پای دانش آموزانش می ریزد و از دور توانمند شدن آنها را نظاره گر است و اینگونه است که وقتی دانش آموزش را شاد و توانمند می بیند، نه تنها مدرسه بلکه زنئگی برای ان ها شاد خواهد شد
بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان باید از آغاز حیات آنان مدنظر قرار گرفته شود. دین سه جزء اصلی دارد:
1- مذهبی بودن سازمانی متضمن عضویت در مؤسسات دینی
2- مذهبی بودن فردی که تعهد فردی نسبت به دین دارند.
3- عقاید دینی، عقاید هسته ای افراد هستند که به دینشان و رابطه شان با خدای بوده است. (کروس، 1993)
مدرسه موقعیتی فراهم می کند تا دانش آموزان بتوانند فارغ از دغدغه های بزرگ سالانه، زندگی را بازی و تمرین کنند و کم کم آماده شوند تا در زمین واقعی زندگی به اجرا درآورند (سنجانی، 1387، ص 34).
الف) شاداب سازی ظاهری مدرسه
محیط ظاهری و فیزیکی شاد بر شادابی و شادمانی افراد تأثیر دارد. این بخش شامل:
1- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه: دیوارهای تزیین شده با نقاشی های زیبا، سطح زمین مناسب، کاشت درخت و فضای سبز، قرار دادن نیمکت های رنگی، زیبا، تابلوی زیبا در سردر مدرسه، مناسب بودن اندازه محیط مدرسه.
لطفا ادامه مطلب را ببینید
درباره این سایت